0 تا 100 شربت سکنجبین از زبان اطباء قدیم
زکریای رازی استاد طب گیاهی در مورد شربت سکنجبین می‌گوید:
یکی از نوشابه‌هایی که زیاد مصرف می‌شود سکنجبین است که نوشیدن آن منافع بسیار دارد،یکی از منافع سکنجبین آن است که چون آن را با یخ خنک کرده و بنوشند. صفرا را می‌برد و از التهاب حرارت معده می‌کاهد و آنچه بلغم در معده و روده‌ها باشد، خارج می‌کند.اگر سکنجبین را باریشه و تخم کاسنی بسازند و کمی گلاب به آن اضافه کنند،نوشابه‌ای پرسود و شگفت‌آور خواهد بود. مخصوصاً برای آن‌هایی که جگر و معده‌ای گرم داشته و یا دچار گرفتگی معدی شده‌اند و نیز برای کسانی که مبتلابه نفخ می‌باشند، منافع زیادی دارد ولی برای مبتلایان به زخم معده و روده زیان‌بخش است
سکنجبین تمام منافع سرکه را دارا است ولی ضررش به‌اندازه آن نیست، به‌خصوص اگر سکنجبین را با عسل و سایر قندهای طبیعی درست کنند،در این صورت سرکه با قند ترکیب‌شده و جلو زیان سرکه را می‌گیرد.ولی اگر در موقع تهیه آن، مراعات لازم رعایت نشود و ترش شود برای اعصاب ضرر بسیاری خواهد داشتو آن‌هایی که معده‌ای ضعیف دارند و همچنین مبتلایان به اسهال و درد سینه به خصوص مسلولین نباید از سکنجبین استفاده کنند
و کسانی که دچار سرماخوردگی شده‌اند و آنهای مبتلابه رعشه و دردهای عصبی هستند، حتماً باید از مصرف سکنجبین پرهیز نمایند
و همچنین مبتلایان به سختی ادرار مجاز به مصرف آن نیستند.
انواع شربت سکنجبین
– شربت سکنجبین
3 کیلو شکر را وزن کرده و صاف نمایید و پس از قوام آمدن ۷۵ گرم سرکه اعلاء و سفید در آن ریخته حرارت داده،چند جوش که زد بردارید. ولی نزدیک قوام آمدن ۳۸۰ گرم برگه‌های نعناع یا سوسنبر را در آن بریزید که معطر شود،اما قبل از برداشتن از روی آتش قدری چشیده و امتحان کنید که اگر ترشی آن زیاد شده قدری شکر به آن بیفزاییدو اگر کم است سرکه بزنید، می‌توانید از اغذیه فروشی‌ها یک بطری جوهر سرکه خریداری کرده و به آن بزنید،برگ سوسنبر را بیرون آورده، سرد که شد در بطری‌ها ریخته ۱۲ ساعت بعد چوب‌پنبه گذارده محفوظ بدارید.
روش دیگر این که ۴ لیتر سرکه گرفته و ۳۸۰ گرم ماست را چنگال زده و یک‌مشت آرد در آن ریخته به هم زده با سرکه مخلوط کنید و بعد در کیسه مثقال ضخیمی بریزید و آویزان نماییدو زیر آن یک قدح بزرگ گذارده، سرکه صاف شده در آن چکیده تا به کلی تمام شود.بعد برای هر کیلو شکر ۷۵ گرم از این سرکه بریده حاضر بریزید تا سکنجبین خوبی شود.
– شربت سکنجبین ابوعلی سینا
شکر بسیار خوب را در دیگ ریخته و سرکه بسیار تندمزه و پرمایه بر آن بریزید،اما در نظر بگیرید که سرکه آن‌قدر نباشد که شکر را به پوشاند و اگر به خواهید ترشی آن کم باشد،سرکه را کمتر بریزید و بعدازآن بر روی آتش بگذارید، آن را کم کنید تا به آرامی گرم شود تا شکر در سرکه حل شود.به وسیله کاسه مسی و یا کاسه دیگر کفش را بگیرید و طوری کف آن را برچینید که سرکه و شکر حرکت داده نشوند، با پارچه تمیز هم می‌توانید کف آن را برچینید.
هرگاه که کف آن پاک شد، آب به آن بیفزایید تا رقیق‌تر شود و بعد دوباره بر روی آتش قرار دهید تا بپزد و به قوام آید.
سپس از روی آتش بردارید تا سرد گردد و بعد به مصرف برسانید.
– شربت سکنجبین بذرها
4/5 کیلو سرکه کهنه را با ۹ کیلو آب صاف و شیرین مخلوط‌کنید و پوست بیخ رازیانه و پوست بیخ کرفس (از هرکدام ۱۰۰ گرم)، بذر رازیانه، رازیانه شامی و بذر کرفس (هرکدام ۲۵ گرم) را در آن آب و سرکه مخلوط شده بریزید و بگذارید یک شبانه‌روز در آن خیس شوند.سپس مخلوط را بر روی آتش ملایم قرار دهید تا به آرامی بپزد و به یک ششم برسد،
سپس از روی آتش بردارید تا سرد شود و در مقابل وزن همه داروهای موجود در سرکه و آب پخته نیم برابر وزن آن‌ها نبات اضافه کنیدو دوباره بر روی شعله ملایم قرارداد تا به نصف برسد و در نظر داشته باشید که به موقع جوشیدن کف آن را بگیرید.
در این حالت کف گیری 3 درهم زعفران نکوبیده را در داخل کیسه‌ای قرارداده و در آن آب، سرکه و عسل فروکنید تا سکنجبین خوبی شود.این شربت ادرارآور بوده و خلط‌های بلغمی و صفراوی را دفع می‌کند و برای افرادی که مبتلابه تب التهاب معده – انسداد کبد و طحال می‌باشند،مفید و سودمند است.
– بزوری
تخم رازیانه، انیسون، گل سرخ، تخم کاسنی، تخم خیار، تخم خربزه، تخم کرفس، ریشه رازیانه، ریشه کبر، ریشه شیرین‌بیان، ریشه کاسنی و عناب را تهیه‌کرده و همه آن‌ها را در سرکه و آب خیس نمایید و پس از چندساعتی بر روی حرارت ملایم بجوشانید تا به‌آرامی بپزد، به نصف برسد و بعد از صافی بگذرانید، شکر به آن اضافه کنید و دوباره بر روی آتش ملایم بجوشانید تا به قوام آید.بعد آن را از روی آتش بردارید و بگذارید تا سرد شود و بعد در موقع نیاز آن را به مصرف برسانید.
– بزوری حار
کاسنی نیم کوب شده، تخم کشوث، تخم کرفس، رازیانه، انیسون (از هرکدام به وزن 3/5 مثقال)پوست، ریشه کرفس، پوست ریشه رازیانه (از هرکدام 1/5 مثقال) را تهیه‌کرده،مخلوط نمایید و در آب بریزید تا چندساعتی خیس بخورد. بعد یک من قند را در آن بیندازید و بجوشانید تا به قوام آید.
بعد از صافی بگذرانید و بعد از سرد شدن به مصرف برسانید.
– شربت سکنجبین به‌لیمو
۲۵۰ گرم آب صاف‌شده بِه را با سرکه صاف‌شده، گلاب و آب لیموترش (از هرکدام ۱۵۰ گرم) مخلوط کرده و در یک من قند در آب بجوشانید و بگذارید به‌آرامی بپزد و بعد از این‌که بِه قوام آمد، آن را از روی آتش بردارید و به کار برید.
– جالینوس
مقداری عسل کف گرفته را تهیه کنید و به مقدار نیم برابر آن سرکه بیاورید و باهم مخلوط کنید.۴ برابر عسل، آب به آن‌ها بیفزایید و بر روی آتش ملایم قرار دهید تا به آرامی بپزد.در حین جوشیدن کف آن را بگیرید و دقت کنید عسل خوب باشد در غیر این صورت اگر عسل بد باشد کف آن زیاد خواهد شد.
اگر کف آن را نگیرید خوب پخته نخواهد شد. بعد از این‌که نیمی از آب از بین رفت آن را از روی آتش بردارید و بگذارید سرد شودو بعد به هنگام نیاز از آن استفاده کنید.
– رومانی
1/5 کیلو آب انار ترش را با 1/5 کیلو آب انار شیرین مخلوط‌کنید و بر روی شعله ملایم بجوشانید تا به قوام آید و سپس مقداری زرشک و یک چارک سرکه صاف‌کرده و یک من قند یا شکر اضافه کنید.به جای سرکه می‌توانید از تمرهندی استفاده کنید و بعد دوباره بر رویآتش کم بجوشانید تا قوام آید؛ سپس از صافی بگذرانید و به کار گیرید.
– ریوند
تخم کاسنی نیم کوب شده (۷۰ گرم) تخم شاه‌تره و تخم کشوث (از هرکدام ۳۵ گرم) ریوند چینی ۱۵ گرم تهیه کنید و بعد ریوند را به‌خوبی به کوبید و با بقیه داروهای طبیعی مخلوط کنید و در کیسه‌ای سفید و تمیز بریزیدو سر آن را محکم ببندید و آن را در ۲ من آب بیاندازید و بجوشانید و دائم کیسه را به فشارید
تا شیره‌اش بیرون بیاید و بعد آب آن را صاف کنید و یک من قند و ۲۰۰ گرم سرکه اضافه نموده مجدداً به آرامی بجوشانید تا به قوام آید. بعد به هر سه کیلو شربت یک کیلو گلاب اضافه نموده به هم بزنید و از روی آتش بردارید و به هنگام لزوم از آن استفاده کنید.
– بزوری معتدل
تخم کاسنی، رازیانه و کرفس (از هرکدام ۱۰ گرم) ریشه کاسنی، پوست و ریشه رازیانه (از هرکدام ۲۵ مثقال) تهیه‌کرده،همه را نیم کوب کنید و با ۷۰ گرم سرکه و مقداری آب خیس کنید و بعد از چند ساعت با یک من شکر بر روی حرارت ملایم بجوشانیدتا به قوام آید و بعد از صافی عبور دهید و محفوظ نگهدارید و استفاده کنید.
– شربت سکنجبین ساده
یک من قند سفید را در ظرفی بگذارید و یک چارک سرکه سفید صاف‌کرده روی آن بریزید و در حرارت کم بجوشانید تا به قوام آید.بعد کمی گلاب روی آن بریزید و به هم بزنید و بعد از روی شعله بردارید و به کار برید.
– سفرجای
یک من آب به صاف‌کرده را با یک چارک سرکه یا آب لیموترش و یک من قند به‌آرامی بجوشانید تا قوام آید. بعد از روی آتش بردارید تا سرد شود و بعد از آن استفاده کنید.
– ضد بلغم
عسل، سرکه پیاز دشتی، بیخ سقمونیا، بیخ کرفس و بیخ رازیانه همه را باهم بپزید و کرچک ختایی و مغز میوه کاجیره را تهیه‌کرده در کیسه‌ای پارچه‌ای بریزید (پارچه کتانی باشد)و در دیگ با نخی آن را آویزان کنید که در سرکه و عسل فرورود.
در هر ساعت پارچه را بفشارید تا این‌که مواد آن به ظرف منتقل شود و بعد از روی آتش بردارید و بگذارید سرد شود و بعد آن را به‌کارگیرید.
– ضد سودا
عسل یا شکر را در سرکه بپزید و بعد سس صغیر، بسپایک و خربق سیاه را خرد نموده و در کیسه‌ای پارچه‌ای بریزید. در دیگ آویزان کنید و مثل طرز فوق تهیه کنید.
– ضد صفرا
عسل کف گرفته یا شکر را با سرکه تند و پرمایه بر روی آتش ملایم بگذارید.افشره سیما هنگ و سقمونیا (از هرکدام ۵۰ گرم) را تهیه‌کرده و سقمونیا را خردکنید، در پارچه‌ای کتانی به پیچیدو در دیگ آویزان کنید و به ترتیب فوق سکنجبین ضد صفرا را تهیه کنید.
– عنصلی
یک چارک سرکه عنصل و یک من عنصل و یک من عسل صاف‌شده را باهم بر روی شعله ملایم بجوشانید تا به قوام آید بعد آن را از صافی بگذرانید و مصرف نمایید.
شربت سکنجبین یه مزه تابستونیه فوق العاده ای داره نمیدونستم انقدرخاصیت داره
شربت سکنجبین اگر با سرکه خانگی و کمی عسل تهیه شده باشد در فصل تابستان همراه با کاهو و بصورت شربت بسیار لذت بخش و سالم می باشد